Jeppaslóði í friðlandi Þjórsárvera

nú verður maður að kaupa moggann…

fynndið ég var akkúrat að bulla um þetta á facebook….

ég fann miklu kvísl í nobelteckinu, og hún heitir mikla kvísl þar sem hún rennur í þjórsá, þar er enginn slóði, en það er hinsvegar slóði í mapsource uppvið nautöldu, á sama korti eru þjórsárverin teiknuð, en slóðinn dettur inní þjórsárverin þar á stuttum kafla, en skemmtilegt hvernig hann er nánast alltaf á jarðinum á friðlandinu
Er ég í ruglinu en mér fynnst þetta svoldið f. neðan beltistað hjá Kolbrúnu….

Á allavega einhverjum útgáfum af MapSource er merktur inn slóði um Arnarfellsmúla sunnan undur Múlajökli og inn að Arnarfelli. Þetta er eitthvað sem enginn keyrir að sumri sem eitthvað þekkir til, bæði vegna bleytu og af tillitsemi við náttúruna. En þegar þetta er merkt þarna inn er hættan augljós að einhver fari þetta vegna þekkingarskorts, sem virðist hafa gerst þarna. Ég er því sammála Kolbrúnu um að þetta ætti ekki að vera þarna inni. Hef hins vegar ekki lesið greinina og legg því ekki mat á annað sem þarna kemur fram.
Kv – Skúli

Slóðinn við Miklukvísl er áratuga gamall (áratugum eldri en kortadiskurinn góði) og er líklega frá þeim tíma sem menn voru að rannsaka svæðið vegna þá fyrirhugaðra Kvíslárveitna. Svæðið þarna er hinsvegar gríðarlega viðkvæmt og þolir litla umferð, á hvaða formi sem er (gangandi, ríðandi eða akandi). Þess má þó geta að jeppaslóðinn liggur norðan við viðkæmu svæðin, eftir jökulgörðunum sunnan undir Hofsjökli.

Þannig að Kolbrún er full sein að kvarta undan vegagerð þarna, nokkrum áratugum of sein reyndar.

Rúnar.

Kolbrún Halldórsdóttir

Kolbrún kemur víða við í pistli sýnum. Þarna eru margt sem særir jeppamenn og aðra sem hafa stundað hálendis ferðalög um langan tíma. Sérstaklega særir það, þegar því er haldið fram að enginn árangur hafi náðst fram í áratugi. En þetta skrifa Kolbrún sennilega af góðum vilja en samt sem áður af vanþekkingu. Vanþekkingin er reyndar rauði þráðurinn í pistlinum. Sem er sorglegt í ljósi þess að hér skrifar fyrrverandi umhverfisráðherra. Þó er það ekkert nýtt fyrir okkur jeppamenn að umhverfisráðherrar hafi ekki mikla þekkingu á hálendinu og slóðakerfinu þar, þetta sama á einnig við svokallaða sérfræðinga umhverfisstofnunar og sérstaklega umhverfisráðuneytisins.
Kolbrún fjallar um nokkur megin mál í pistli sínum og eru þau þess eðlis að ekki verður komist hjá því að svar þeim. Því miður er ekki hægt að gera það í stuttu máli Kolbrún, þú verður því að hamra þig í gegnum pistil minn, þar sem þú ákvaðst að leggja út í þessar árásir á okkur jeppamenn.

Slóðin í Friðlandinu.
Hvernig er hún tilkominn. Um Arnafellsveg var farið fyrr á tímum ef ekki var talið fært um vaðið á Þjórsá við Sóleyjarhöfða, þegar fara átti Sprengisandsleið. Þótti það ekki góður kostur að fara þessa leið vegna fjölda stórra jökulfalla og fenjasvæða. Ávallt hefur hvílt ævintýra ljómi yfir þessari leið meðal jeppamanna, og er það kannski fyrst og fremst vegna þess hversu fáfarin og erfið leiðin er talinn. Árið 1950 var leiðin ekin í fyrsta skipti. Var það vegna atbeina Einars Magnússonar frá Miðfelli. Fékk hann til liðs við sig 44 manns og var farið á þrem bílum. Tveir bílanna voru í eigu Guðmundar Jónassonar og einn í eigu Páls Arasonar. Segir Einar frá því í bókinni Hálendið heillar að hann viti ekki til þess að leiðinn hafi verið ekinn síðar, en bókin kom út 1975, enda dæmdu þeir félagar leiðina ófæra. Þetta reyndist ekki rétt hjá þeim félögum, enda hefur verið farið þarna í göngur lengi á vélknúnum ökutækjum og einnig við sporðamælingar jökla. Einnig haf jeppamenn ekið þarna að hausti. Haldið er af stað inn á leiðina frá Setrinu skála Ferðaklúbbsins 4×4 undir Blautukvíslarjökli. Ekið er til suðausturs frá Setrinu, um Fjórðungssand og framhjá sjálfvirkri veðurathugunarstöð. Þá er ekinn austasta slóðin um sandinn. Og sunnan við Hnífárbotna og Steingrímsöldu og yfir Hnífá. Fljótlega er komið að fyrsta farartálmanum sem er Blautakvísl. Blautakvísl getur verið varhugaverð ef ekki er á henni heldur ís. Er það vegna þess að víða eru í henni sandbleytur. Austan við kvíslina tekur við stór alda sem heitir Nautalda og er skemmtilegt að aka upp á ölduna og virða þaðan fyrir sér umhverfið, og skoða þar gamla gæsaréttir sem eru í öldunni norðanverðri. Sunnan við Nautöldu er Oddkelsver. Í Oddkelsveri er talið að Oddkell útilegumaður hafi borið beinin eftir viðureign við biskupssveina. Þjóðsagan segir að Oddkel og kona hans hafi verið dysjuð í öldu sem kallast Oddkelsalda. Undir Nautöldu austanverðri stendur ” Nautöldu skálinn, sem var rannsóknarsetur Orkustofnunar 1970-1974. Rétt austan við skálann handan Miklukvíslar er Nauthagi sem Nautalda dregur nafn sitt af, en þá er Jón Guðmundsson síðar ritstjóri Þjóðólfs fluttist með búslóð austan af Síðu 1847, struku tarfar tveir í eigu hans, úr sínum nýju heimkynnum og leituðu átthaganna Lentu þeir heldur en ekki úrleiðis og fundust haustið eftir uppi undir Hofsjökli, þar sem síðan heitir Nauthag”i. Úr árbók FÍ 1967
Varlega þarf að fara í nágrenni skálans í slæmu skyggni að vetri vegna yls í lækjum og uppsprettum neðan við skálann. Frá Nautölduskálanum er hægt að aka inn með Ólafsfelli inn í svokallaðan Jökulkrika. Þegar ekið hefur verið u.þ.b miðja leið verður á vegi ferðalanga heitur lækur, sem eru með passlegur baðhita, og voru þeir stíflaðir og nýttir til baða þegar vísindamenn voru við störf og bjuggu í Nautölduskála. Inn í Jökulkrikanum kemur Miklakvísl undan Blautukvíslarjökli og myndast þar stundum íshellir, sem þó var fallin saman veturinn 2005. Innst í krikanum austanverðum er mikilfenglegt gil og ofan við það og norðaustan við Ólafsfell er uppþornað jökullón og ofanvið það fjallið Steðji sem nýtilkomið hefur einnig verið kallað Lónstindur. Aðal leiðin liggur hinsvegar frá Nautölduskálanum og yfir Miklukvísl. Þá er farið um 200 metrar til norðurs af skálanum til þess að komast að mestu fyrir háa bakka Miklukvíslar. Handan kvíslarinnar er ekið fyrir Ólafsfell og inn í krika milli ólafsfells og Múlajökuls ( Arnafellsmúlajökull ). Þar er Nauthagajökull og austan við Nauthagajökul er Hjartarfell. Undir Nauthagajökli er hitasvæði og var til skamms tíma náttúruleg laug þar, en í vorleysingum 2003 skolaði henni burt. Var hún endurbyggð sumarið 2004 af hópi manna sem voru þar í sporðamælingum á skriðjöklum. Frá lauginni er örstutt í jökulinn og er hann mjög tignarlegur þar sem hann rís stundum nánast lóðréttur upp af eyrunum. Og stundum er þar mikill íshellir þar sem Ólafskvíslin kemur undan jöklinum. Þetta er reyndar mjög breytilegt og stundum virðist áin hverfa með öllu. Frá jöklinum er haldið um eyrar Ólafskvíslar og Fremri Múlakvíslar og stefnt á suður hluta Múlajökuls. Fremri Múlakvísl er ein af minni jökulánum á leiðinni. Ekið undir hálfmánalöguðum Múlajökli og yfir Innri Múlakvísl. Þarna eru gamlar en greinilegar ökuslóðir, sennilega að mestu eftir gangnamenn og vísindamenn Orkustofnunar. Við norðurenda hans tekur við Kerfjall og síðan Arnarfell hið mikla 1143 metra hátt. Þegar komið er norður fyrir Múlajökul þarf að aka yfir Arnafellskvísl. Arnarfellskvíslin er mesta vatnsfallið á leiðinni, en við g.p.s punktinn er nokkuð fastur botn í ánni en brattur er upp úr ánni að norðanverðu. Frá vaðinu að sumri sést fögur Arnarfellsbrekkan skrýdd gróðri sem á ekki sinn líka á hálendi landsins í þessari hæð. Í brekkunni hafa fundist 97 tegundir blómaplanta sem er býsna mikið í þessari hæð. Upplagt er að staldra við undir hlíðum Arnarfells, enda skjólsamt þar fyrir norðlægum og vestlægum áttum. Þar er talið að Fjalla Eyvindur og Halla hafi búið ásamt dóttur sinni Guðrúnu. En árið 1762 fannst þar útilegumanna byggð, sem nú er týnd og hefur jökulinn sennilega átt það hlut að máli. Að vetri til sést ekki mikið til gróðursins nema kannski stöku hvönn sem nær að kíkja upp úr snjónum. Frá Arnarfelli hinu Mikla er ekið um miklar eyrar Arnarfellskvíslanna, Þar sem leiðangur Einars Magnússonar og félaga lenti í miklum hremmingu 1950. Á eyrunum er ekið yfir Innri Arnarfellskvísl sem er mun vatnsminni en Arnarfellskvíslin. Ofan við ána taka við miklar jökulöldur sunnan við Þjórsárjökul. Fyrsta Þjórsárkvíslin er austarlega í jökulöldunum og þar þarf að fara varlega því kvíslin hefur skori sig niður í öldurnar og eru víða mjög háir lóðréttir malar bakkar að vestanverðu. Kvíslin sjálf er frekar auðveld viðfangs og svo er reyndar með alla Þjórsárkvíslarnar, auk þess er austasta vaðið stikað. Þegar komið er yfir síðasta vaðið eru ekið um ása og má sjá þar fjölda slóða sem eru líklega frá þeim tíma er Þjórsárstífla var í byggingu, aðal slóðin virðist mikið ekinn frá Þjórsárkvíslum austur að stíflunni. Þegar farið er að nálgast Punkt númer 35 vestan við Þjórsárlón þarf að fara varlega því ekið er á Þjósárstíflunni neðan við lónið og er það stór varasamt í slæmu skyggni. Handan við stífluna er komið á Kvíslaveituveg og eru þar leiðarlok. Leið þessi er einungis fær fyrir vana jeppamenn og vatnamenn auk þess er ráðlegt að hafa spil með í för. Þeir sem vilja halda áfram til norðurs úr Þjórsárverum að vetri til, geta ekið inn í jökulkrikann við Arnarfell hið litla sem er mjög falleg leið. Framhjá þar sem Rótarjökull steypist fram á milli Arnarfellanna. Og upp á Þjórsárjökul og er gott að aka nokkra kímómetra norður eftir jaðri jökulsins til þess að sleppa við mjög grófa jökulruðninga og lón neðan við Þjórsárjökul. Síðan er hægt að halda niður af jöklinum niður á ruðningana norðar, þar sem þeir eru viðráðanlegri. Þetta landsvæði norðan við Þjórsárverin og milli jökuls og Þjórsár hafa gangnamenn kallað Villta vestrið. Hægt er að halda áfram norður fyrir Hofsjökul. En ferðalangar þurfa að gæta sín á mörgum mjög varasömum hengjum og giljum. Þá sérstaklega sunnan við Háölduhraun og í Háölduhrauni.

Heimildir Hálendið eftir Guðmund Páll Ólafsson.
Heimildir Hálendið Heillar eftir Loft Guðmundsson.
Heimildir Árbók FÍ 1967 eftir Hallgrím Jónasson
Heimildir Landið þitt 2. bindi eftir Steindór Steindórsson ( útg. 1968 )

Utanvegaakstur án árangurs í 10-20 ár ( Kolbrún Halldórsdóttir )

Eitt þarf að huga að vegna þessara fullyrðingar, en það er umferðaþunginn í samræmi við utanvegaakstur. Ég held því framað utanvegaakstur hafi minkað mikið ef miðað er við fjölda farartækja á hálendinu. En viðurkenni samt að utanvegaakstur sé of mikill. En hvernig hefur Ferðaklúbburinn 4×4 barist í tvo áratugi gegn utanvegaakstri án aðstoðar Ust. Og umhverfisráðuneytisins ( reyndar ekki einungis aðstoðar heldur beinlínis í óþökk þessara stofnana ). Þar sem um árabil Árni Bragason forstjóri náttúruverndarsviðs Ust jeppahatari nr 1 á íslandi setti fyrir jeppamenn fótinn allstaða þar sem hann kom því við.
Ferðaklúbburinn hefur gefið út bæklinga og lagt fjármuni í bæklinga sem svo aðrir hafa gefið út. Klúbburinn hefur einnig staðið í vegabótum fyrir eigin reikning. Það má lengi telja upp það sem umhverfisnefnd og ferðaklúbburinn hefur gert í þessum málum. En eitt mikilvægasta verkefni hefur engu af síður verið stikun leiða á hálendinu. Þar er klúbburinn nánast einn um þá vinnu og kostnað sem því fylgir. Hér á árum áður fékk klúbburinn stuðning frá vegagerðinni, en eftir að vegagerðin fór út í plaststikur. Þá hefur ferðaklúbburinn 4×4 keypt stikur fyrir eigin reikning í Húsasmiðjunni. ( fyrir þá sem hafa verið að þræta fyrir þetta, þá getur klúbburinn lagt fram reikninga þessu til sönnunar ).
Stikanir er eitt öflugast vopnið i baráttunni gegn utanvegaakstri, því mest allur utanvegaakstur er ekki einbeittur brotavilji, heldur vanþekking og þegar ferðalangar villast og eða elta villuslóðir. Á þeim svæðum þar sem hefur verið stikað. Þar höfum við fljótlega séð hvernig ferðamenn hafa fært sig að stikunum og villuslóðir hafa horfið eða dofnað í nágrenni stikanna. ( hér má kannski bæta því við að bróðurpartur allra hálendisslóða er illa eða lítt stikað ).
Á undanförnum misserum hefur klúbburinn tekið upp á því að stika leiðir með samþykki sveitarfélagana og má t,d benda á að leiðir um Stórasand og Arnavatnsheði voru stikaðar með leifi sveitarfélaganna norðan Langjökuls. Einnig þegar hluti Bárðargötu var stikaður inn að Sylgjufelli ( það var gert með vitund Ásahrepps ). Sama samstarf hefur verið haft við Hrunamannahrepp og fleiri. Samstarf milli sveitarfélaga og Ferðaklúbbsins 4×4 hefur einfaldlega verið gott.

Stöðug fjölgun slóða á hálendinu ( Kollbrún Halldóttir )
Þetta er einungis fullyrðing sem lítil innistæða er fyrir. Hver veit hvort þetta sé rétt. Þetta er svona svipuð fullyrðing og þegar hrópað “ aukinn utanvegaakstur “ sem er oft gerður af svona 101 pakki sem situr niður á Hressó og hefur sjaldan farið lengra en upp á Ártúnshöfða. Það sem hefur gerst í slóðamálum er að með aukinni umferð, þá hefur víða verið skerpt á gömlum slóðum vegna meiri umferðar og hafa margir af vanþekkingu haldið að þarna sé um nýja slóði að ræða. Einnig hafa birst á kortum slóðir sem hefur kerfisbundið verið eitt út af kortum á liðnum áratugum. T.d eru komnar leiðir inn á ýmiss kort sem liggja að hálendisskálum ( það má benda á að skálar í óbyggðum eru rúmlega 400 stykki, svo einungis þær slóðir er álíka margar og stundum fleiri en ein leið að þessum slóðum. Það má draga þetta saman í eftirfarandi: þessar slóðir voru þarna, þið vissuð bara ekki af þeim.
fyrsti hluti Kv Ofsi

Góður pistill Jón, bíð spenntur eftir næsta, L.

Ég hitt reyndar blaðamann Moggans á mánudaginn. Þar sem á að fjalla um bókina ( Heitar laugar á íslandi ) drullupolla bókina okkar Þóru. Þá næ ég kannski að troða f4x4 sjónarmiðunum að. Ekki veitir af á síðustu og verstu tímum.

Talandi um að slóðar séu ekki inn á korti frá Landmælingum….[attachment=0:1farkvez]jorsv3.jpg[/attachment:1farkvez]

Viðtal við fulltrúa Umhverfisstofnunar um utanvegaakstur
Hjalti

Ég ætlaði að hlusta á þetta viðtal, en ég gat ekki með nokkru móti komist að því sjálfu án þess að hlusta á allann þáttinn!! Er það hægt?

Kv. Magnús G.
R 2136