Frjáls félagasamtök

… nefnd sem Jónina Bjartmars stofnaði um málefni hálendisvega sem Friðrik Pálsson átti að veita forstöðu. Engum úr hópi Samút var boðin seta í þeirri nefnd. Sem betur fer gufaði hún upp í reyk.

Að öðru leiti er ég fullkomlega sammála þér. Það er verið að taka okkur í bólinu af ásettu ráði.

Hinsvegar er það síðan svo að það er meira en að segja það að loka slóðum. Boð og bönn virka illa þegar kemur að þessum málum ef menn eru ósammála gjörningnum.

Þetta fólk sem heldur um valdataumana mun reka sig á veggi ef það ætlar að ganga fram með þeim hætti að loka slóðum án samþykkis Samút félaga.

Það verður að vera samstaða um lokanir, annars verða þær einfaldlega ekki virtar.

Ég held að Ofsi hafi rétt fyrir sér. Á meðan við erum "bara klúbbur" þá verður ekki tekið mikið mark á okkur af stjórnvöldum. Ég held að það sé brýnt að við bætum einhverjum undirtitli á nafn félagsins til að undirstrika það að við erum stór (mannmörg) hagsmunasamtök sem ber að taka alvarlega

Áfram Jón Ofsi, við hvetjum þig til dáða.

Snorri
R16

Það er eitt rétt í því sem Palli segir nefnilega að ´… þetta mál er það stórt að hinn venjulegi Jón hreinlega ráði ekki við það´. En við erum ekki með neinn venjulega Jón í þessu. Þegar Jón dregur úr þeim sigrum sem unnist hafa er það nokkur hægverska því það er ekki nokkur vafi í mínum huga að þeir eru talsverðir. Við búum kannski ekki í fullkomnum heimi þar sem öll okkar hjartans mál eru gulltryggð, en staðan er gjörólík því sem var fyrir svona 6 árum síðan. Bara það að klúbburinn sé fenginn til samvinnu við LMI við að ferla allar slóðir er eitthvað sem var óhugsandi fyrir nokkrum árum. Þetta er bara eitt dæmi um hvernig klúbburinn er metinn af verðleikum. Annað dæmi má kannski nefna, nefnilega að umhverfisnefndin sótti um fjármagn til Alþingis til verkefna gegn utanvegaakstri (stikun, merkingar og áróðursaðgerðir). Þrátt fyrir botnlausan niðurskurð á fjárlögum og yfirlýsta stefnu um að ekki sé sett fjármagn í ný verkefni, var ákveðið að gera undanþágu frá þessu og leggja okkur til milljón. Þetta er ávinningur ímyndarstarfs og lobbíisma. Það mætti týna ýmislegt fleira til af ávinningum og sigrum en þá yrði pistillinn minn lengri en Jóns og þá yrði hann afskaplega sár.
Auðvitað er samt ýmislegt óunnið og útivistarfólk almennt þarf virkilega að standa vörð um hagsmuni sína, í því er ég algjörlega sammála Jóni.
Kv – Skúli

Páli Halldóri. Ofsinn okkar er eiginlega miklu meira virði fyrir félagsskapinn en bæði Jón og séra Jón til samans í öðru veldi. En við ættum að athuga þá hugmynd vandlega, að fá lögfræðilega aðstoð. Ekki væri það lakara, ef sá hinn sami væri í félaginu og þar með nógu kunnugur, til að þurfa ekki að eyða miklum tíma í að setja sig inn í málin. Maður talar nú ekki um ef við værum að tala t.d. um Björn Þorra, sem er meira að segja búinn að vera formaður. Soffíu þekki ég ekki, en gef mér að hún væri ekki síðri fyrst búið er að nefna hana. En við verðum að gera okkur ljóst, að þau gætu ekki gert þetta nema að fá greiðslu fyrir, og hér er um sjálfa tilvist klúbbsins að ræða, þannig að mér finnst í sjálfu sér að slíkt ætti að vera forgangsmál, fram yfir mörg önnur.

Hér að neðan er viðtal við Árna Bragason, þá forstöðunanns útivistarsviðs UST.
Í viðtalinu kemur greinilega fram að útivistarsamtök og almenningur yfirleitt á ekki að skipta sér af skipulagningu hálendisins fyrr en eftir að ákvarðanaferlinu er lokið.
Þó að Árni er hættur hjá UST þá virðist þessi verklagsregla í fullu gild hjá slóðanefnd ríkisins.
Þetta verklag getur aðeins leitt til ófriðar um alla ákvarðanatöku og er ekki til þess fallið að skapa sátt í þjóðfélaginu.

kveðja Dagur

9.9.2005

Rás 2
Dægurmálaútvarpið

Óstjórn á hálendi Íslands

Það ríkir óstjórn á hálendi Íslands þar sem félag jeppamanna veður uppi og tekur sér vald til að merkja leiðir. Vald sem það hefur alls ekki. Páll Ásgeir ræddi viðkvæm mál og umdeild við Árna Bragason en hann er forstöðumaður náttúruverndarsviðs Umhverfisstofnunar.

Við fjölluðum hér fyrr í vikunni um jeppamenn eða það er réttara sagt félag jeppamanna sem heitir 4X4 sem að hugðist um þessa helgi fara í svokallaða árlega stikuferð félagsins og ætlunin var að stika leiðina milli Jökulheima og Vonarskarðs. Það kom svolítið babb í bátinn vegna þess að eftir tilmæli ef ekki beinlínis neitun frá oddvita Ásahrepps þá var hætt við þessa fyrirætlun og oddviti Ásahrepps, Jónas Jónsson, taldi reyndar að framkvæmdaleyfi þyrfti til þess að leggja niður þessar stikur en jeppamenn voru honum reyndar algjörlega ósammála. Hjá mér situr Árni Bragason, forstöðumaður náttúruverndarsviðs Umhverfisstofnunar.

Páll Ásgeir Ásgeirsson: Velkominn Árni.

Árni Bragason, forstöðumaður náttúruverndarsviðs Umhverfisstofnunar: Takk fyrir.

Páll: Hvað er svona hið rétta í þessu? Útskýrðu það fyrir okkur aðeins.

Árni Bragason: Ja þetta er skipulagsmál. Vegir eru fyrst og fremst skipulagsmál og á forræði sveitarfélaganna. Þannig að það sem Jónas segir þessum mönnum er að mínu áliti rétt.

Páll: Burtséð frá því, nú skilst mér að það sé deilt aðeins um sko hvaða framkvæmdir þurfi framkvæmdaleyfi.

Árni Bragason: Já en það sem að er kannski aðalmálið og þetta er jú hluti af miklu stærra máli sem er þessir vegir sem að, það eru vegslóðar um allt land sem ekki er búið að taka ákvörðun um. Það var starfandi hér nefnd síðast liðinn vetur sem skilaði af sér tillögum til umhverfisráðherra um að taka á þessum málum, reyna að ljúka þessum málum á næstu tveimur árum. Og ein af tillögunum var sú að það yrði endað með því að þetta færi allt í gegnum skipulagsferli sveitarfélaga og hreinlega inn í aðalskipulag.

Páll: Það var sem sagt niðurstaða nefndarinnar að þessi mál yrðu í rauninni á forræði sveitarfélaga.

Árni Bragason: Ja það er það samkvæmt lögum í dag og þarna var verið að ræða um eða leggja upp ákveðið verkefli sem ætti að fara eftir og það er alveg klárt að 4X4 menn hafa verið að ákveða ýmislegt upp á sitt einsdæmi. Ákveða að það væri betra að hafa þennan vegslóða frekar en hinn og ákveðið þá að merkja hann. Þeir hafa verið að gera verulega mikið gagn mjög víða með þessu en málið er að þeir eru bara ekkert að fara að lögum, þeir eru að taka sér vald sem þeir hafa ekki, taka sér vald sem sveitarfélögin hafa. Þannig að það rétta í þessu máli er það að sveitarfélagið ákveði hvar vegir og vegslóðar eiga að vera og síðan geta 4X4 menn tekið það verkefni fyrir sveitarfélagið að merkja.

Páll: Þessi lög hafa, þetta lagaumhverfi hefur verið í gildi lengi.

Árni Bragason: Já, já.

Páll: Nú kom það skýrt farm í samtölum mínum við fulltrúa jeppamanna að þeir virtust standa margir í þeirri trú að þeir þyrftu ekki leyfi neins til þess að gera þetta, þar sem að slóðinn væri þarna og það þyrfti bara að merkja hann.

Árni Bragason: Ja það er nú málið. Hvernig mynduðust þessar leiðir?

Páll: Með akstri.

Árni Bragason: Með akstri og akstri hverra?

Páll: Jeppamanna geri ég ráð fyrir. Þetta eru ekki beinlínis fólksbílaleiðir.

Árni Bragason: Já það er auðvitað málið en margar þessar leiðir hafa orðið til sem smalaleiðir bænda, eru að leita að fé, fara kannski einu sinni tvisvar á haustinu. Svo dettur einhverjum jeppamönnum í hug að það sé nú gaman að fara þessa leið og þá ákveða þeir bara að byrja að keyra og síðan bætist við og það fer að koma sumarumferð inn á leiðir sem engan veginn þola umferð. Þannig hafa margar þessar leiðir orðið til. Vissulega viljum við ferðast um landið okkar en það eru líka ákveðin svæði sem eru þannig að þau þola kannski ekki mikla umferð. Margar þessar leiðir eru líka þannig að þær verða bara mjög slæmar, sérstaklega við mikla notkun og ef það eru bleytur. Fyrri part sumars eftir að snjóa leysir þá þola þessar leiðir kannski enga umferð. Bændur kvarta yfir því að jeppamenn eru að fara inn í ja, t.d. rjúpnaveiðar margar þessar leiðir sem að eingöngu voru hugsaðar sem smalaleiðir. Þetta kallar á viðhald og hver á að sjá um þetta viðhald? Ekki er það Vegagerðin vegna þess að þetta eru ekki vegir. Þá lendir það á sveitarfélögunum. Þannig að við erum að kalla yfir okkur óstjórn og menn hafa leyft sér að haga sér bara að eigin geðþótta.

Páll: Það hefur ríkt óstjórn í þessu máli.

Árni Bragason: Já, það er alveg rétt og það eru ýmsir, það er ákveðinn hópur manna sem að telur sig vera í fullum rétti með að merkja en það er bara alls ekkert rétt. Þetta er mál sveitarfélaganna og það eru lög í landinu.

Páll: Þegar að þessir slóðanefnd sem að stundum er kölluð svo manna á milli, þegar hún skilar af sér þessu verkefni og leggur til að það verði komið böndum á þetta innan tveggja ára, breytir það núverandi ástandi?

Árni Bragason: Ja það þarf að fara í ákveðna vinnu. Það þarf að kortleggja leiðir og það þarf að taka ákvarðanir og það er kannski fyrst og fremst það sem er tímafrekt og kostnaðarsamt.

Páll: Og skilgreina þá hálendið eftir ferðamennsku?

Árni Bragason: Hvað viljum við? Hvar viljum við hafa vegi og hvar viljum við ekki hafa vegi. Það þarf að taka meðvitaðar ákvarðanir um það.

Páll: Er þessi vinna í gangi?

Árni Bragason: Hún er ekki í gangi í augnablikinu, nei.

Páll: Er það ekki vont?

Árni Bragason: Ja ég segi nei. Það er ákveðin vinna í gangi sem er vinna Landmælinga og Vegagerðarinnar við það að ljúka kortlagningu.

Páll: Kortlagningu þessara slóða.

Árni Bragason: Já.

Páll: Svo að það sé hægt að ákveða hverja þeirra má nota og hverja ekki.

Árni Bragason: Já. En vissulega gætu sveitarfélögin tekið til hendinni. Það eru upplýsingar, heilmikið af upplýsingum sem að liggja þegar fyrir þannig að það væri hægt að fara af stað en þetta er spurning um ja, ég held fyrst og fremst tíma og peninga. Getum við ætlast til þess að lítil sveitarfélög leggi mikla krafta í þetta?

Páll: En meðan að þessu verki er ekki lokið að þá er það, það er landið sem að líður fyrir það er það ekki?

Árni Bragason: Já fyrst og fremst, fyrst og fremst.

Páll: Ég heyrði líka í samræðum mínum bæði við jeppamenn og fulltrúa fjallamanna í ferðaþjónustu, nokkra gagnrýni á að þeir, meintir hagsmunaaðilar í þessu sambandi, fengju ekki að koma nógu mikið að þessari vinnu. Er það réttmæt gagnrýni?

Árni Bragason: Það er nú þannig þegar um er að ræða skipulag og skipulagsmál að þá er jú skipulagið auglýst og þar er aðkoma almennings, það er búið að tryggja það með lögunum. Þessir menn hafa ekki rétt samkvæmt lögum til þess að ákveða þetta fyrir sveitarfélögin, bara alls ekki, það er bara ekki þannig í skipulagsmálum. Það er jú skipulagsvaldið sem að á að leggja upp dæmið, kynna það fyrir almenningi sem getur komið með athugasemdir og síðan er það sveitarfélagsins að taka endanlega ákvörðun og síðan er slíkt skipulag staðfest af ráðherra.

Páll: Einmitt. Árni Bragason, forstöðumaður náttúruverndarsviðs Umhverfisstofnunar, þakka þér fyrir.

Þó ég sé ekki mikill stjórnsýslufræðingur þá held ég að ef þetta vald færi til ríkisvaldsins þá væri það framkvæmdavaldið en ekki löggjafinn sem fengi það. Það er líka í samræmi við hugmyndir sem umhverfisráðherra setti fram á síðasta ári um að einhvers konar yfirskipulagsvald á hálendissvæðum væri hjá ráðuneytinu. Sú hugmynd fékk hins vegar ekki hljómgrunn og margir þingmenn og sveitarstjórnir töluðu ákveðið gegn þeim. Ég skal ekki fullyrða um hvort fyrirkomulagið sé eðlilegra eða betra, sjálfsagt ýmsar hliðar á því en vissulega væri það nokkur einföldun að þetta vald sé á einni hendi en ekki tuttugu.
Kv – Skúli

Í þessu tilfelli er slóðanefnd ríkisins að pressa á sveitarfélögin til að taka ákvörðun um mál sem kanski fæst sveitafélög eru eru tilbúin til.
Varðandi gagnasöfnun þá eru slóðir mældar af LMI og F4x4, en umsagnir vantar og þegar notendur koma kvergi að umsagnarferlinu, þá má vænta þess að ákvarðanir eru teknar án umsagnar og umræðu, eða eins og sagt er á götunni, út í bláinn.
kveðja Dagur

Hluti af stjórn F4x4 og hluti af umhverfisnefnd 4×4 ásamt lögfræðilegum ráðunaut, áttum fund hjá UST í dag.
Fjallað var um stækkun friðlands við Þjórsárver,4 þar sem Setrið er sýnt innan stækkunarinnar.
Fullyrt var af hálfu UST að fullt samráð verði við klúbbinn varðandi stækkun friðlandsins en fjallað verður um stækkunina 2010-11.
Rætt var um Slóðanefnd ríkisins og var einnig fullyrt að samráð verði við útivistarsamtök á borð við F4x4 um hvaða slóða skal haldið opnum og hverjum ekki.
Einnig var fullyrt að þau vinnubrögð, sem lýst er hér að ofan, eigi við um eldri slóðanefndir en ekki þessa sem er í dag.
Þetta var alvarlegur en ánægjulegur fundur.

kveðja Dagur Umhverfisnefnd F4x4