Ferlun á Miðhálendinu

Nú hefur umhverfisráðherra svarað fyrirspurn Sivjar um Ferlun ferlun á miðhálendinu :
135. löggjafarþing 2007-2008.
Þskj. 1016 – 472. mál.

Svar

umhverfisráðherra við fyrirspurn Sivjar Friðleifsdóttur um vegi og slóða á miðhálendi Íslands.

1. Er rétt að kortlagningu vega og slóða miðhálendisins sé lokið, eins og fram kemur í nýlegu svari ráðherra í þingskjali 653? Ef svo er ekki, hvenær er áætlað að þeirri vinnu ljúki?
Mælingum Landmælinga Íslands á vegum og slóðum miðhálendisins er ekki að fullu lokið en víða eru þær langt komnar, einkum á suður- og suðvesturhluta landsins. Búið er að mæla um 26.400 kílómetra á landsvísu en enn er ólokið mælingum á Austurlandi, Vestfjörðum og Snæfellsnesi. Gert er ráð fyrir því að mælingum í samvinnu Landmælinga Íslands og Ferðaklúbbsins 4×4 ljúki að stórum hluta sumarið 2009. Að mati ráðuneytisins og Umhverfisstofnunar liggja nægilegar upplýsingar fyrir í ákveðnum sveitarfélögum á Suðurlandi til þess að hefja næsta áfanga vinnunnar. Hann felst í því að ákvarða hvar þurfi að loka slóðum eða takmarka umferð um þá vegna náttúruverndarsjónarmiða. Þessari vinnu hefur þegar verið ýtt úr vör með stofnun starfshóps sem fengið hefur það verkefni að gera tillögur um hvaða vegir og slóðar á miðhálendi Íslands utan vegakerfis Vegagerðarinnar skulu lokaðir til frambúðar eða tímabundið og hvaða slóðar/vegir skulu vera opnir. Taka þarf mið af því hvaða slóðar skulu teljast til vega með hliðsjón af ákvæðum í náttúruverndarlögum um bann við akstri utan vega og í samráði við sveitarfélög landsins. Enn fremur er hópnum ætlað að koma með tillögur um hvernig best verði staðið að framkvæmd tillagnanna. Fyrsta verkefni starfshópsins verður að fara yfir vegi og slóða í uppsveitum og afréttum á Suðurlandi.

2. Er áætlað að hafa samráð við ferða- og útivistarhópa og -samtök, svo sem Ferðafélag Íslands, Útivist, Ferðaklúbbinn 4×4, mótorhjólasamtök og samtök hestamanna, áður en lagðar verða fram tillögur um hvaða vegum og slóðum á hálendinu skuli halda opnum? Ef svo er, með hvaða hætti yrði slíkt samráð og hvenær hæfist það?
Ráðuneytið leggur áherslu á að starfshópurinn hafi gott samráð við sem flesta áhugamenn og hagsmunasamtök við þessa vinnu og almennt við það verkefni að sporna gegn utanvegaakstri og tryggja aðgengi almennings að útivist án þess að náttúran bíði skaða af. Með það að leiðarljósi verður rætt við ferða- og útivistarhópa og samtök þeirra sem aka um landið á bílum eða vélhjólum, umhverfisverndarsamtök, landverði, landeigendur og hestamenn, svo að nokkrir aðilar séu nefndir, áður en umferð um vegi verður takmörkuð eða vegum lokað.

3. Hvenær er áætlað að taka ákvörðun um hvaða slóðum og vegum á miðhálendinu eigi almennt að halda opnum fyrir ferða- og útivistarhópa og -samtök?
Á þessu stigi vinnunnar er ekki unnt að gefa út ákveðna dagsetningu um hvenær verkinu við flokkun og merkingu slóða og ákvörðun um framtíðarnýtingu einstakra vega og slóða lýkur. Vinnuferlið er langt og tímafrekt og til þess þarf að vanda vel. Verkið verður unnið í áföngum þannig að ákvörðun um lokun er hægt að taka þegar fjallað hefur verið um ákveðið svæði.
Vinna starfshópsins við að flokka slóða og taka afstöðu til umferðar um þá er mikilvægur þáttur í baráttu við utanvegaakstri, en ekki sá eini. Þar er fræðsla e.t.v. sá mikilvægasti. Langflestir þeirra sem ferðast um óbyggðir Íslands vilja ekki valda skaða á náttúrunni og þurfa því að þekkja reglur, sérstaklega þá grundvallarreglu að akstur utan vega er bannaður. Einnig þarf að tryggja góða landvörslu og eftirlit, stikun slóða sem aka má um og að settar verði upp skýrar merkingar í landinu til að taka af allan vafa fyrir ferðafólk. Vinnan við kortlagningu slóðanna og ákvörðun um framtíðarnýtingu þeirra er hugsuð til þess að draga úr óvissu um hvar akstur er leyfilegur og hvar ekki, sem kemur bæði ferðamönnum og þeim sem stunda eftirlit til góða. Áhugi ferðamanna, jafnt innlendra sem erlendra, á ferðum um óbyggðir Íslands fer vaxandi, sem kallar á skýrar leiðbeiningar um leyfilega umferð á hverjum stað. Umhverfisráðuneytið vill vinna að því máli með sjónarmið náttúruverndar að leiðarljósi, í samvinnu við útivistar- og náttúruverndarsamtök og aðra hagsmunaaðila.